การคลอดก่อนกำหนด (Preterm birth)
หมายถึง การคลอดทารกก่อนถึงกำหนดครบ 37 สัปดาห์ของการตั้งครรภ์ เป็นภาวะที่มารดาไม่ต้องการให้เกิดขึ้น แต่บางครั้งก็อาจเกิดขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ สาเหตุของการคลอดก่อนกำหนดมีหลายประการ เช่น การติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์ ภาวะครรภ์เป็นพิษ โรคเรื้อรังในมารดา หรือความผิดปกติของทารกในครรภ์ ภาวะนี้สามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพของทารกและทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนหลายประการ
สาเหตุของการคลอดก่อนกำหนด
การติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์ การติดเชื้อบางชนิดในมารดา เช่น การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะหรือช่องคลอด สามารถกระตุ้นให้เกิดการคลอดก่อนกำหนด
ภาวะครรภ์เป็นพิษ ภาวะที่มารดามีความดันโลหิตสูงร่วมกับการมีโปรตีนในปัสสาวะ อาจทำให้ต้องคลอดก่อนกำหนดเพื่อปกป้องสุขภาพของมารดาและทารก
โรคเรื้อรังในมารดา เช่น เบาหวาน หรือโรคหัวใจ ที่สามารถเพิ่มความเสี่ยงในการคลอดก่อนกำหนด
ความผิดปกติของทารกในครรภ์ เช่น การเจริญเติบโตช้าหรือมีความผิดปกติทางพันธุกรรม
ภาวะแทรกซ้อนจากการคลอดก่อนกำหนด
ภาวะหายใจลำบาก (Respiratory Distress Syndrome – RDS)
เนื่องจากปอดของทารกยังพัฒนาไม่เต็มที่ ทารกจึงมีปัญหาในการหายใจและอาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ ทารกที่เกิดก่อนกำหนดมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคปอดเรื้อรัง (Chronic Lung Disease) และการติดเชื้อที่ปอด เช่น ไวรัส RSV ซึ่งอาจทำให้ปอดแย่ลงและอาการรุนแรงกว่าเด็กปกติ
ภาวะติดเชื้อได้ง่าย (Infections)
ทารกคลอดก่อนกำหนดมีระบบภูมิคุ้มกันที่ยังไม่แข็งแรง ทำให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย เช่น การติดเชื้อในกระแสเลือดหรือการติดเชื้อในทางเดินหายใจ
ภาวะเลือดออกในสมอง (Intraventricular Hemorrhage – IVH)
เลือดออกในสมองเป็นภาวะแทรกซ้อนที่พบได้ในทารกคลอดก่อนกำหนด โดยเฉพาะในทารกที่มีน้ำหนักน้อย
ภาวะจอประสาทตาผิดปกติ (Retinopathy of Prematurity – ROP)
หลอดเลือดที่ตายังพัฒนาไม่เต็มที่ ทำให้เสี่ยงต่อการเกิดภาวะ ROP ซึ่งอาจทำให้ตาบอดได้หากไม่ได้รับการรักษา
ภาวะลำไส้ไม่ทำงาน (Necrotizing Enterocolitis – NEC)
ลำไส้ของทารกคลอดก่อนกำหนดอาจได้รับการติดเชื้อและอักเสบอย่างรุนแรง ทำให้เกิดภาวะลำไส้เน่าตาย
ภาวะเหลืองหลังคลอด (Jaundice)
ทารกคลอดก่อนกำหนดมักมีการทำงานของตับยังไม่เต็มที่ ทำให้เกิดภาวะเหลืองหลังคลอด
แนวทางป้องกันภาวะแทรกซ้อน
การสังเกตอาการหลังคลอด
ทารกควรได้รับการสังเกตอาการอย่างใกล้ชิดว่ามีปัญหาเรื่องการหายใจ หัวใจ การกิน การขับถ่าย รวมถึงระดับอุณหภูมิและน้ำตาลในเลือด หากพบความผิดปกติจะได้รีบแก้ไข
การติดตามน้ำหนัก
ทารกคลอดก่อนกำหนดควรได้รับการติดตามน้ำหนักอย่างใกล้ชิด เพื่อประเมินการเจริญเติบโตและพัฒนาการ
การฉีดวัคซีน
ทารกควรได้รับวัคซีนป้องกันโรคต่าง ๆ ให้ครบถ้วน เนื่องจากมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย
การให้ยาเสริมพัฒนาการปอด
ในบางกรณี อาจต้องให้ยาเสริมพัฒนาการปอดแก่ทารกก่อนหรือหลังคลอดเพื่อช่วยให้ปอดทำงานได้ดีขึ้น
การดูแลในหออภิบาลทารกแรกเกิด (NICU)
ทารกที่คลอดก่อนกำหนดอาจต้องได้รับการดูแลในหออภิบาลทารกแรกเกิด (NICU) ซึ่งมีอุปกรณ์และบุคลากรทางการแพทย์ที่พร้อมให้การดูแลเฉพาะทาง
การคลอดก่อนกำหนด เป็นภาวะที่ไม่พึงประสงค์ แต่การดูแลและการติดตามอย่างใกล้ชิดสามารถลดความเสี่ยงและป้องกันภาวะแทรกซ้อนได้ การให้ข้อมูลและความรู้เกี่ยวกับการคลอดก่อนกำหนดจึงเป็นสิ่งสำคัญที่จะช่วยให้ผู้ปกครองและผู้ที่เกี่ยวข้องมีความเข้าใจและพร้อมรับมือกับสถานการณ์นี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อมูลจาก : https://www.bnhhospital.com/th/article/preterm-birth
 INFO ภาวะคลอดก่อนกำหนด.pdf | [ ] | 1542 Kb |
